„Podwładny powinien przed obliczem przełożonego mieć wygląd lichy i durnowaty, tak by swoim pojmowaniem sprawy nie peszyć przełożonego” – zarządził car Piotr Wielki (1672–1725). Od tamtej pory minęło już sporo czasu, więc może czas zmienić skostniałe regulaminy i przyzwyczajenia – pyta Naval, były operator GROM-u, autor książki „Przetrwać Belize”.
Dziś nie ma ani carskiej armii, ani takiego zwierzchnictwa. Żołnierze to coraz lepiej wykształcona grupa społeczna. Spotkałem niejednego szeregowego zawodowego z wykształceniem licencjackim, a i niejeden magister się znajdzie wśród szeregowych. Czasami zdarza się, że podwładny jest lepiej wykształcony od przełożonego. Dlaczego więc z taką nieufnością oddaje się planowanie w ich ręce?
Zobaczmy jak to wygląda w jednostkach specjalnych. Szkolenie, z jakim się zetknąłem w GROM-ie, idzie w parze ze zmianą mentalności. Wymusza to inny sposób współpracy pomiędzy podwładnym a przełożonym. W wojsku to oczywiste, że ktoś jest dowódcą, tak jak w cywilu zawsze jest szef. Wykonywanie rozkazów dla żołnierza, i to nieważne jak dobrze wyszkolonego, jest czymś naturalnym. Im lepiej wyszkolony jest żołnierz, tym większa jest świadomość, z jaką podchodzi do swojej roboty i zwierzchnictwa.
Dowodzenie na najniższym poziomie wiąże się z odpowiedzialnością. Nie tylko za blisko współpracujących ze sobą ludzi, ale i za własne decyzje, bo znika anonimowe wykonywanie rozkazów. Oddanie planowania operacji grupie, która będzie ją wykonywać, pozwala na „burzę mózgów” osób których zadanie bezpośrednio dotyczy. To oni, omawiając różne scenariusze, starają się przewidzieć przebieg operacji. O ile lepiej można wykonać zadanie, znając każdy szczegół planowanej operacji.
Takie rozwiązanie ma jeszcze jeden pozytyw. Chodzi o czynnik psychologiczny. Gdy mamy wpływ na planowanie, bierzemy odpowiedzialność za wynik operacji i los swojej sekcji. Operatorzy jednostek specjalnych muszą być przygotowani do dowodzenia, a nie do ślepego wykonywania rozkazów. Jest to wymuszone szybkością, z jaką muszą podejmować decyzje. Planowanie operacji w sztabie trwa zbyt długo, by z sukcesem wykonać zadanie. W dzisiejszych czasach panuje duża dynamika na konwencjonalnym teatrze działań zbrojnych, a jeszcze szybciej wszystko się dzieje podczas działań specjalnych.
Skoro mamy świetnie wyszkolone kadry na każdym poziomie – począwszy od szeregowego, a skończywszy na oficerze – czy jest sens, by operacje planowali tak zwani dowódcy sztabowi? Ile czasu zajmuje choćby wysłanie rozkazów wykonawcom? Na pewno zbyt dużo! A czas gra zwykle główną rolę i nie da mu się rozkazać – STOP! CZEKAJ!
Zarządzanie Piotra I, o którym pisałem na początku, ma się nijak do dzisiejszej rzeczywistości. Dziś dowódcy mają nie tylko wyszkolonych, ale i wykształconych żołnierzy. Warto dać im możliwość decydowania. Niech sztabową robotę wykonują praktycy! A rozkazy niech będą tylko ogólnikami, dającymi możliwość wariantowania decyzji.
komentarze